| Notes |
['[p.570]\n“Christine van Oosterwey door Vrouwe Courtmans, geb.\nBerchmans. \'s Gravenhage, by H.C. Susan, C. 11. Zn.\nen Gent, bij W. Rogghé. 1871.\n\n"Ten slotte moet ik mijn spijt uitdrukken, omdat ik om te verklaren\nhoe mevrouw Brabander het landgoed kreeg, het portret\nheb moeten maken van Christine van Oosterwey."\nAldus eindigt het boek, dat wij hier voor ons hebben.\nDe schrijfster schijnt dus zelve gevoeld te hebben, dat er iets in\nhaar geschrift is, wat de teers tegen de borst moet stuiten. Zij\n\nBIBLIOGRAPHISGH ALBUM. 571\ntoont dit ook daardoor, dat zij de teekening van Christine slechts\neen middel noemt ter bereiking van haar hoofddoel, ofschoon die\nweinig aantrekkelijke persoonlijkheid toeh eigenlijk, zooals uit alles\nblijkt, de heldin des verhaals is.\nMet geringe wijziging wil ik het boven aangehaalde slotwoord bij\ndeze aankondiging overnemen en verklaren : ter oorzake eener schepping\nals Christine van Oosterwey zou ik wenschen, dat het geheele\nboek niet geschreven ware.\nKlinkt mijn oordeel hard, ik zal het rechtvaardigen, tot voldoening,\nzoo ik hoop, ook van de meest realistische kunstrechters. De\nkunst toch is nu eenmaal geen photographie, en het gaat dus niet\naan, om alles, wat binnen het bereik onzer zintuigen valt, tot haar\nheiligdom in te leiden. Wel degelijk moet nog iets anders dan de\nvorm in rekening worden gebracht.\nEene korte ontleding van \'t verhaal in de hoofdtrekken zal mijne\nbedoeling zoo noodig duidelijker maken.\nChristine van Oosterwey is de type eener trouwlustige dame van\nmiddelbaren leeftijd. Niet zonder overdrijving is hare beeldtenis geschetst.\nAls ware de belachelijke coquetterie met al den aankleve van\ndie nog niet voldoende, om tegenzin te wekken, wordt zij bovendien nog\ngeteekend als eene lage bedriegster, die zich zelve jaren lang ten\nkoste harer bloedverwanten heeft verrijkt. Ook dit bedrog moet de\njammerlijke vrucht van haar bespottelijk hoofdgebrek heeten; het\nwordt ten minste als zoodanig voorgesteld. Aan haar verlangen,\nzoo meent zij, zal te eerder bevrediging geschonken worden, als\nhare rijkdommen grooter zijn. En deswege ontziet zij zich niet,\nom haar geweten met een zware schuld te beladen. De dusgenaamde\noude jongejufvrouwen zijn in den regel voorwerpen van\neen hoogst onbillijk vooroordeel. Keeds de naam brengt gemeenlijk\neen spotlach op de lippen. Zij bieden rijke stof voor karikatuurteekening.\nHebben zij nu en dan iets vreemds, ja! belachelijks,\nhet is waarlijk niet alleen hare schuld. Menigeen wordt langzamerhand\nwat men hem acht te wezen. Zoo ook zij. Doch de publieke\nopinie is ook op dit punt soms zoo hoogst onbillijk. Indien\nmen de levensgeschiedenis van velen harer kende, zou menigeen geneigd\nzijn eerder een lans voor haar te breken, dan ze der bespotting\nprijs te geven. Hoeveel lijden ligt niet menigmaal in\nhet leven derzulken verborgen! Vooral vrouwen dienden dit ter\n\n572 BIBLIOGKAPHISCH ALBUM.\nwille harer vaak verongelijkte zusters te bedenken; zij moesten weten\nhoe hard en liefdeloos zoodanig vooroordeel dikwijls is. Zij\nwel allerminst mogen de breede rij der karikaturen, die van zulke\nzusters ontworpen worden, noodeloos vermeerderen.\nZulks nu geschiedt mijns inziens in het hier besproken geschrift,\nal wil ik ronduit belijden vast te gelooven, dat de schrijfster dit niet\nbedoeld heeft. Dit boek levert eene nieuwe bijdrage tot de breede\ngalerij der zoo deerlijk ten toon gestelde oude vrijsters. Het schildert\neen exemplaar van het zoo bespotte genre, en wel zoo dat het\nvoorzeker niet weinig lachlust opwekken, maar ook stellig velen verbitteren\nof bedroeven zal.\nEerlijk gezegd, het doet mij leed, dat Mevr. Courtmans aan iets\ndergelijks hare krachten wijdde. Niets rechtvaardigt deze schepping;\nde overige persoonlijkheden en de geschetste toestanden boezemen\ngeen genoegzaam belang in, om haar te billijken, daargelaten nog,\ndat er weinig levendigheid en gang in \'t verhaal is.\nToch zijn er bij alle gebreken, waaronder ik zeer bepaald gemis aan\naanschouwelijkheid van voorstelling reken, sporen te over in dit boek,\ndat Mevr. Courtmans bij ernstige studie iets beters zal kunnen leveren.\nKiest zij zich een waardiger onderwerp ter behandeling, wij\nzullen haar gaarne nog eens, ja! meermalen ontmoeten, met dien\nverstande, dat er ook meer zorg aan den vorm worde besteed.\nZij zelve zal dan elke betuiging van leedwezen achterwege kunnen\nlaten, en een recensent, zoo ik hoop, in de gelegenheid stellen,\nhaar geesteskind met ingenomenheid te begroeten."\n\n(credits:De Digitale Gids, www.arik.nl (non-OCRed scans of original pages))']
|