| Notes |
['Herdrukt in LFK XV, 154-161 (Praamstra, GV 418)\n\nzie ook Praamstra, GV p. 212: BH doet zijn best om "te prijzen wat er te prijzen valt", maar dat lukt niet helemaal.\n\nNB (JW) Checken of het hier gaat over Beecher Stowe (The minister\'s wooing) of over Gallé (Agnes).\n\n[p.156] Ook Simeon Brown is goed geteekend [*F8]\nOver geheel die groep uit het Noord-Amerikaansch leven van 1780, met liefde tot onderwerp gekozen [*G?], door historische studie van de banaliteit gered [*G8], met ongemeen talent uitgevoerd [*J5], ligt iets van het frissche waas hetwelk de dichters in den morgenstond prijzen. [*I4] Nog schooner en van hooger orde dan de genoemde, is het beeld der aanvallige Mary [*F4]\nDe vrouw die dit karakter ontwierp; die uit het graniet van Nieuw Engelands vroegste geschiedenis dit beeld hieuw; eerde zich zelve, haar vaderland, en de menschheid.... [*F4]\n\nOm op de muzikale hypothese van daareven terug te komen, - zij alleen verklaart de treffende ongelijkheid van stijl en tafereelen in een boek als Agnes. Er komen, vooral naar mate de gebeurtenissen hare crisis gaan bereiken, geheele partijen in voor, welke aan niets zoo zeer als aan het in de eenzaamheid onnadenkend voortfantaseren eener dilettant-pianiste doen denken. De musicienne zoekt niemand te behagen, maar alleen zichzelve te voldoen. [*B2-]\nZoo dit verhaal van het begin tot het einde een luchtballon gelijkt, door niet één koord aan aarde of werkelijkheid gesnoerd [*K3-]\nEr worden hier en ginds in Agnes zielstoestanden geschilderd, aandoeningen, momenten van het gemoedsleven, welke den besten roman tot sieraad zouden strekken en op het tooneel eene treffende werking zouden doen. [*A5]\nEr zijn, in één woord, alleszins termen ten aanzien der toekomst van jufvrouw Francisca Gallé de beste verwachtingen te koesteren. [*J5]\nDoch stijl is nu eenmaal stijl, en litteratuur litteratuur, en Agnes alleen in zoo ver een boek, als de typografie er bij te pas gekomen is. [*K5-]\n\n"en wat op aarde mag dit jonge meisje, Francisca Gallé geheeten, bewogen hebben, ik zeg niet in het heiligdom harer binnenkamer een romantisch verhaal te borduren, maar dit boek te laten drukken en algemeen verkrijgbaar te stellen? Het volgend antwoord op die vraag moge als gissing zijn weg vinden.\n[...]\nHet zijn, in den vorm van gedrukte bladen, de confidences van een jong meisje aan het muziek-instrument harer voorkeur. En wat de uitvoering betreft...\n[...]\nDoch ik vergeet dat The minister\'s wooing van mevrouw Beecher Stowe reeds vele jaren oud en de Agnes van Francisca Gallé een boek van gisteren is. Erger feil: ik geef voedsel aan de meening dat onze jonge landgenoot, waar zij met haar eersteling optreedt, reeds aanstonds de vergelijking met eene buitenlandsche vermaardheid van de beste soort moet kunnen doorstaan.\nZoo is het niet bedoeld. Alleen lokte de gedeeltelijke overeenkomst tusschen beide onderwerpen, bij erkenning van het aantrekkelijke dat zij aanbieden voor de vrouwelijke fantasie, tot verlevendiging der heugenis die het fraaije boek der amerikaansche voorgangster indertijd naliet. \n[...]\nVan dien aard zijn de zonden tegen de waarschijnlijkheid niet, welke in Agnes begaan worden. Zoo dit verhaal van het begin tot het einde een luchtballon gelijkt, door niet één koord aan aarde of werkelijkheid gesnoerd; met een somtijds koddig zelfvertrouwen door den onbegrensden ether zwemmend; het is niet omdat de schrijfster tot eene litterarische school behoort en proselieten van haar genre zoekt te maken, of zelve de proseliet is van een genre. Het geschiedt onbewust, onwetend, in de gemoedelijke overtuiging dat hetgeen waaraan zij bezig is te arbeiden, een boek is.\n[...]\nAls mannen van genie het niet beneden zich hebben geacht hunne geschriften aan de strengste zelfkritiek te onderwerpen, waarom zou eene vrouw gedachteloos mogen voortschrijven? Recensenten die uit wellevendheid andere eischen stellen aan het eene, andere aan het andere geslacht, vergeten niet-alleen dat in de kunst gelijk in de engelen-wereld man noch vrouw bestaat, maar beoordeelen ook de vrouwen te zeer naar zichzelf en naar hunne eigen zwakheden. Over het algemeen zijn de kunstenaressen minder ligtgeraakt dan de kunstenaars."\n\nstandardizingsept12AsK\nJudgment/evaluation :\n-\tNegative about author: ""en wat op aarde mag dit jonge meisje, Francisca Gallé geheeten, bewogen hebben, ik zeg niet in het heiligdom harer binnenkamer een romantisch verhaal te borduren, maar dit boek te laten drukken en algemeen verkrijgbaar te stellen?"\n-\tNegative about work: "Als mannen van genie het niet beneden zich hebben geacht hunne geschriften aan de strengste zelfkritiek te onderwerpen, waarom zou eene vrouw gedachteloos mogen voortschrijven?"\n\nTaking the author seriously :\n-\tUse of irony\n\nComparisons to/mentions of other women authors :\n-\tIn negative sense (for this author): Harriet Beecher Stowe: "Doch ik vergeet dat The minister\'s wooing van mevrouw Beecher Stowe reeds vele jaren oud en de Agnes van Francisca Gallé een boek van gisteren is."\n\nGender: \n-\tCorresponds to female norms: negative: "Het zijn, in den vorm van gedrukte bladen, de confidences van een jong meisje aan het muziek-instrument harer voorkeur. En wat de uitvoering betreft..."\n\n\nGender \'Niet slechts is in het schrijven van een boek niets onmanlijks; maar de daad van in het openbaar het woord te voeren, zijne denkbeelden door den druk te vermenigvuldigen, de welligt ongunstige uitspraak des publieks te trotseren, schijnt geheel binnen de grenzen der manlijke roeping te liggen, - waar nog bijkomt dat de maatschappelijke stelling van den man hem zoowel uitvoering als voorbereiding gemakkelijk maakt.\' (JW)\n\nGender: \'Meisjes schrijven boeken, schrijven romans, gelijk zij piano spelen, of als dilettanten medezingen op een koncert. De virtuozen van beroep houden staande dat door toedoen dier liefhebsters vele noten in de wereld komen, welke voor de instandhouding van de harmonie des heelals gemist konden worden; dat het niet aangaat, zonder stelselmatige voorbereiding, eene taak te willen volbrengen welke zelfs voor hen, die eene speciale opleiding ontvingen, menigmaal te zwaar blijkt; dat het van overmoed, van gebrek aan zelfkennis, en ook van gebrek aan piëteit getuigt, de werken van meesters, gewrochten van het door arbeid tot ingetogenheid bedwongen genie, in het openbaar op de pijnbank te brengen.\' (JW)\n\nGender: Als mannen van genie het niet beneden zich hebben geacht hunne geschriften aan de strengste zelfkritiek te onderwerpen, waarom zou eene vrouw gedachteloos mogen voortschrijven? Recensenten die uit wellevendheid andere eischen stellen aan het eene, andere aan het andere geslacht, vergeten niet-alleen dat in de kunst gelijk in de engelen-wereld man noch vrouw bestaat, maar beoordeelen ook de vrouwen te zeer naar zichzelf en naar hunne eigen zwakheden. Over het algemeen zijn de kunstenaressen minder ligtgeraakt dan de kunstenaars.\n\nReligion: plays a major role in this review (JW)\n\nGallé wordt vergeleken met Beecher Stowe (JW): Alleen lokte de gedeeltelijke overeenkomst tusschen beide onderwerpen, bij erkenning van het aantrekkelijke dat zij aanbieden voor de vrouwelijke fantasie, tot verlevendiging der heugenis die het fraaije boek der amerikaansche voorgangster indertijd naliet. \nCBH']
|