| Notes |
["Herdrukt in LFK XVI 119-147 (Praamstra GV 426)\nIn één woord, Majoor Frans is een vrouwelijke emancipatieroman; niet eene koncessie der gereformeerde orthodoxie aan de neologie en het radikalisme, maar eene daad van mededinging, waarbij het eene ideaal van vrouwelijke onafhankelijkheid als konkurrent van het andere optreedt: het echt vrouwelijke van het onvrouwelijke, het fiere van het brutale, het fijnere van het plattere, het blijvende van het vergankelijke. Deze beteekenis van het boek geeft er, met het oog op de vragen des tijds en onafhankelijk van de schoonheid veler détails, eene ongemeene waarde aan. [*K12]\n\nDe mannekarakters [...], ofschoon stouter van teekening en nieuwer dan één andere nederlandsche roman van den laatsten tijd heeft aan te wijzen [*F4]\nFrancis Mordaunt is er nog ver af, ons hart veroverd te hebben. Naderhand, als men hare daden leert kennen, wordt dit anders. Dan volgt men haar met belangstelling, met bewondering, met liefde, in al haar doen en laten, tot zij ten slotte op ons gemoed de overwinning behaalt. Voor het oogenblik dogmatiseert zij nog te veel, en pronkt bijna met hare afwijkende levensbeschouwing. [*F8]\nOok Victor Cherbuliez ging bij het ontwerpen van dat verhaal, bewust of onbewust, bij Shakespeare ter school; maar evenals mevrouw Bosboom herschiep hij, instede van te kopiëren. [*G14]\n\nGender/emancipatie: 'Laat ons hopen dat het goede doel, waarmede dit geschiedde, geacht zal worden het middel te hebben geheiligd. Er wordt sedert eenigen tijd in de nederlandsche vrouwewereld, tot verdediging van eene goede zaak, door sommigen een slechte toon aangeslagen, en ik vond het aangenaam een boek te leeren kennen waaruit bleek dat het één geenszins met het ander behoeft zamen te gaan. Sedert veertig jaren levert mevrouw Bosboom het bewijs dat eene talentvolle hollandsche vrouw, die leven wil van hare pen, dit doel bereiken kan zonder afstand te doen van hare waardigheid, hare bescheidenheid, hare zachtzinnigheid, of van welke andere vrouwelijke eigenschap het wezen moge. Wat praten de jonge meisjes van tegenwoordig, alsof de mannen haar het brood uit den mond roofden, en nog wel onder voorwendsel dat het eene vrouw niet betaamt te werken voor haar onderhoud? Het is tot heden niet bekend dat iemand in Nederland mevrouw Bosboom van de baan heeft zoeken te dringen als eene marktbederfster of onbevoegde mededingster; en evenmin dat zij door hare onafhankelijkheid gedaald is in de schatting harer medeburgers.'\n\nBosboom Toussaint vergeleken met andere 'Nederlandse dames' als Kruseman, 'die het woord emancipatie in hare banier geschreven hebben'. Verschillen worden benoemd: 'De mate van talent buiten rekening gelaten, - er is verschil van zienswijze in het godsdienstige, het staatkundige, het maatschappelijke, het litterarische, tot in den schrijftrant toe. En, meer nog dan een verschil van zienswijze, een van opvatting en gevoel.'\n\nWordt ook vergeleken met mannen: Shakespear, Victor Cherbuliez."]
|