| Notes |
['[p.358]\n“De Hoogmoedige door Vrouwe COURTMANS, geboren BERCHMANS.\nDordrecht, J. P. Revers, 1882.\n\nIndien onze Zuid-Nederlandsche broeders een herinneringsfeest\nals dat vaD Hugo de Groot hadden moeten vieren, dan\nzouden zij het zeker op een geheel andere wijze hebben aangelegd.\nMen behoeft niet lang onder hen te hebben vertoefd om te weten,\ndat zij, hoe ook door verschillende banden aan ons, Noord-Nederlanders,\nverbonden, in menig opzicht niet zijn van gelijke beweging\nals wij. In den regel zijn zij van veel meer beweging.\nHet openbaar leven in Vlaanderen is vrij wat opgewekter dan bij\nons. Dit blijkt, onder meer, uit de wijze waarop onze buren de\nverdienstelijke mannen en vrouwen in hun midden plegen te huldigen.\nTerwijl wij het met een album vol portretten, met een serenade\nen, als het heel mooi is, met een gedenkpenning afdoen, zijn onze\nVlaamsche vrienden terstond gereed met een optocht, een wedstrijd,\neen banket; en als de gedenkdag hun bijzonder belangrijk voorkomt,\ndan hebben de feestvierders aan één dag niet genoeg, maar\nduurt de ^betooging" twee of meer dagen. Het is ons bekend, dat\nde eigenaardige toestand waarin de Vlamingen zich bevinden, de\nstrijd, dien zij voor hunne taal te strijden hebben, hun elke gelegenheid,\nook al is die op zichzelve niet zoo buitengewoon, doen\naangrijpen om het goed recht van die taal te verdedigen en te\ngetuigen: //Wij zijn er nog!* — maar dat hun levendige aard hen\ndaarbij wonder wel dient, is niet minder zeker.\nZoo is er thans weder voor den 13<fen en 144™ Mei a. s. een\nfeest op touw gezet voor eene verdienstelijke Vlaamsche schrijfster,\nMevrouw C o u r t m a n s-B e r c h m a n s .\nVolgens de mededeelingen in de Keyser\'s Neerlands Letterkunde\nis Johanna Desideria Berchmans in 1811 geboren te Andeghem\n\nLETTEBKUNDIGE. KRONIEK.\nin Oost-Vlaanderen, waar haar vader burgemeester was, eniWJÉÜte\nzij hare opvoeding, die geheel op Franschen leest was geschoeid^ in\nhet klooster van Gyseghem in diezelfde provincie. Zij huwde met\nJ. B. Courtmans, leeraar te Gent, vriend van Hens, Snellaert en\nYan Diiyse, en nam na den dood van haren echtgenoot het bestuur\nop zich van eene kostschool te Maldeghem.\nIn het gezelschap van de genoemde bekwame mannen, wakkere\nstrijders voor de Vlaamsche zaak, moet mevr. Courtmans die liefde\nvoor de Vlaamsche taal hebben opgevat, welke haar sedert niet\nmeer heeft verlaten, en waarvan zij in een lange reeks van geschriften:\nromans, novellen, gedichten, getuigenis gaf. Nog voor\nweinige maanden zag van de hand der 71 jarige een nieuw romantisch\nwerk het licht: De Hoogmoedige.\nHet gaat zeker niet aan naar dit enkele verhaal het talent der\nbejaarde schrijfster af te meten. De kalmte, welke den avond van\neen welbesteed leven pleegt eigen te zijn, kenmerkt deze novelle\nwellicht meer dan velen welkom is. De vleugelslag eener stoute\nfantasie, zelfs de kunst om gewone dingen op ongewone wijze te\nzeggen zoekt men hier te vergeefs. Maar stelt ge belang in eene\neenvoudige schets naar het leven, goed van strekking en in doorgaans\nzuiver Hollandsch geschreven, in een verhaal dat men aankomende\nmeisjes in handen kan geven, zonder gevaar te loopen haar\nhet hoofd op hol of het gemoed in te hevige beroering te brengen,\n— dan is hier iets van uwe gading.\nDe geschiedenis van het gezin der flinke, werkzame kruidenierster,\ndie met al hare eenvoudigheid en met al haar gezond verstand niet\nhet rechte middel weet te vinden om het duiveltje van den hoogmoed,\nde zucht om zich boven haar stand te verheffen, uit het\ngemoed van hare tweede dochter, de bevallige Ida, te banneD, is\nverdienstelijk verhaald. Men ziet Ida, langzaam maar zeker, haar\nverderf tegemoet loopen, totdat zij, als de vrouw van den schatr\nrijken, maar menschenschuwen Rebbesoon van het Vlinderhopf,\naan de tering wegkwijnt, volgens den notaris vals martelares van\nden hoogmoed*, volgens den geneesheer „als slachtoffer eener verkeerde\nopvoeding".\nVan vele Vlaamsche romans- en novellenschrijvers geldt hetgeen\nMax Rooses in zijne studie ;/Vijftig jaren poëzie" (in de Gids van\nJuni 1881) van de Vlaamsche dichters zeide: ^Hoofdzakelijk\nontsproten uit de burgerklasse en alleen voor deze schrijvende, ge\n\n3 60 LETTERKUNDIGE KRONIEK.\ndTSHphunne taal, hunne beelden en heel hunnen geest te ontleenWJ\naan de middelbare of mindere standen van ons volk, berekenen-(\nzij) over het algemeen hunnen vorm en hunne onderwerpen\nnaar de eischen van hun min verfijnd publiek". Ook van hunne romans\nkan met Kooses\' woorden worden gezegd, dat zij zich niet verheffen\n//buiten of boven de kringen waarin zij ontstaan" en dat zij meer\nhouden /;van huiselijkheid en gemoedelijkheid dan van verheffing en\nstoute verbeelding, meer van natuur dan van kunst."\nZulke werken, waartoe wij ook de Hoogmoedige van mevr. Courtmans\nrekenen, mogen wellicht niet bestemd zijn om den tijd,\nwaarin zij geboren werden, te overleven, — dat zij in hun tijd er\ntoe hebben bijgedragen om, in zekere kringen, gezonde beginselen,\nin zuivere taal uitgedrukt, ingang te doen vinden, mag hun zeker\nals een verdienste worden toegerekend; en zij, die ze schreven,\nhebben aanspraak op de hulde, welke hun, aan den avond van een\neervol en werkzaam leven, door dankbare tij dgenooten wordt gebracht.”\n\n(credits:De Digitale Gids, www.arik.nl (non-OCRed scans of original pages))']
|