| Notes |
['Positive about dutch translation\n\nDe Twee Moeders, of de Laster. Vert door E. Bekker, wed. A. Wolff, III delen, 1802, 372, 358 en 330 blzd.\n\nZie daar lezer! ene zeer fraaie Roman, ene van die weinige goede, waarvan men de lezing gaarne nog eens herhaalt; en alhoewel wij juist niet zo stellig, met een der achtingswaardigste Fransche Journalen zeggen willen, dat dit werk ongetwijfeld het beste van Mme de Genlis is, zo kunnen wij toch de liefhebbers van hare schriften verzekeren dat zij hetzelve lezen en herlezen zullen met het uiterst genoegen. Wij vinden hier de leidende deugd, lydende door lage, maar te wel gelukte, kunstgrepen, die nyd en haat gebruiken kan; voorts: Ik poogde, zegt de Schrijfster, in dit boek de hoogste, de volmaakste huwelijksliefde af te beelden; en ik wilde tevens dat zij in niets der liefde gelijk was. Ik heb de brieven nergens anders belangrijk door gemaakt, dan door huwelijksliefde, moederlijke en kinderlijke tederheid. Hier oordelen wij toch anders: het zij lijk schone, meer dan ene goede zedekundige aanmerking, menig tusschengeval en in meer dan een opzicht belangrijk karakter, zetten aan dezelvde, in ons oog, ene aangename verscheidenheid en gene geringe waarde bij. Zie daar, gaat zij voort, stoute nieuwigheid in een Roman; een nog nieuwer denkbeeld bestaat hierin: ik onderstond eene vergelijking te maken tusschen de voorkomenste deugd, vereenigd met de onschuld en en de deugd door eene oogenblikkige dwaling bevlekt, en gereinigd door alles dat het berouw aandoenlijks en heldhaftigs hebben kan. Indien het mij gelukt is, de voorkeur te doen geven aan de zuivere deugd, dan durf ik zeggen, dat ik een tafreel geschilderd heb waardig het penceel eens waaren Zede-schrijvers. Dit doel is, daaraan twijfelen wij niet, berijkt; en heeft Mw. de Genlis alzo ene waarhied hier ingescherpt, die wij vertrouwen aan dat nooit in goede ernst zal worden betwijfeld; terwijl bevlekte deugd, maar door berouw gereinigd, toch ook bij haar derzelver waarde behoudt, en is ook in dit werk, aandoenelijk genoeg, den vereischten eerbied`afdwingt. Nemen wij intusschen het woord deugd niet in dien bepaald zin, maar in deszelf volle betekenis, dan is de vraag of de tekening van zodanig enen deugzamen niet altijd overdreven is; en wij twijfelen zeer of zo geheel deugdzamen die nimmer berouw behoeven, thands nog wel deze aarde bewonen; ja wij zijn overtuigd, dat ene Zedeleer, waarin iedere afdwaling en misstap, hoezeer ook door berouw geboet en hersteld, onvergetelijk ware, mischien in enen volgende kring van ons aanzyn, zeker niet in den tegenwoordigen, bruikbaar wezen zou. Deze Pauline is, intusschen, in ons oog niet zo geheel onberispelijk, maar zelve zeer sterke oorzaak van ene zeer streke verdenking: met dat al behoort ze nog toch op deze wereld niet thuis; en wij geloven niet dat ene Vrouw haar volgen kan. Moet zij haar dan volgen? Deze vraag is nogal belangrijk; en wij voor ons twijfelen zeer, of zodanig ene Vrouw het geschikst werktuig ter zedelijke verbetering wezen zou voor iederen ongetrouwen echtgenoten. Evenwel kan men uit haar bijzondere betrekking, en het karakter van Albert, zeer veel zeggen tot haar verdediging. Voorts schrijft Mw. de Genlis ook hier voor de grote wereld, voor den kring, waarin zij verkkerde; en daardoor zijn hare werken voor de minder standen in de maatschappij ook minder geschikt.\nVolgt een samenvatting van het verhaal en een stukje van de vertaling en een eerbiedig compliment aan Mejuffrouw E. Bekker.\n\n(also via Buijnsters 1979)(SP)\n\nAlso in WvdB data. AvB, 24 juli 2008']
|