*Art. in De Gids ARTICLE Netherlands
| Title | *Art. in De Gids |
|---|---|
| Is same as work | *Art. in De Gids |
| Author | Unknown journalist (to be identified) |
| Reference | |
| Place | Netherlands |
| Date | 1895 |
| Quotation | |
| Type | ARTICLE |
| VIAF | |
| Notes | ['[p.562]\r\n“ADA NEGRI. Fatalità. Sesta edizione. Milano, Pratelli\r\nTreves. 1894.\r\n\r\nK a r l S c h r a t t e n t h a l : JOHANNA AMBROSIUS, eine deutsche\r\nVolksdichterin. Vierte Auflage. Pressburg und Leipzig. 1895.\r\n\r\n[…]\r\n[p.565]\r\nVeel minder fier, weeker, gemoedelijker is de toon door J o h a n n a\r\nA m b r o s r u s aangeslagen. Misschien is het geval nog merkwaardiger\r\ndat de dochter van een armen arbeider uit Oost-Pruisen,,\r\nzelve met een armen arbeider gehuwd, en gedwongen om door\r\nveldarbeid haar brood te verdienen, de beschaafde dichteres geworden\r\nis, die ons hier wordt voorgesteld. Maar hoe eindeloos ver\r\nstaat zij bij Ada Negri achter in oorspronkelijkheid, diepte van\r\n\r\n5 6 6 LETTEBKUNDIGE KRONIEK.\r\n-opvatting, kracht van uitdrukking. Bovendien, Ada Negri leeft in\r\nhare gedichten voor anderen, is vol van anderer leed en ellende,\r\nen lijdt den jammer meê van heel een wereld. Johanna Ambrosius,\r\ndoor harden handenarbeid reeds op haar veertigste jaar in hare\r\ngezondheid geknakt, is veel met zichzelve bezig, vol van haar\r\neigene smart.\r\nIn de gedichten, door Prof. Karl Weiss Schrattenlhal uit Pressburg\r\nuitgegeven o. a. met het doel om door de opbrengst de\r\ndichteres in staat te stellen haren zoon voor onderwijzer te doen\r\nopleiden, ligt teer gevoel, diepe weemoed. De dichteres, die haar\r\nleven op het land heeft doorgebracht, voelt veel voor haar wHeimathland\'\',\r\nOost-Pruisen, en voor haar dorp, Gross-Wersmeninken,\r\n*voor die kleine wereld, welke zij in het gedicht Meine Welt aldus\r\nbeschrijft:\r\nEin warmes Strohdach, kleine Eensterlein,\r\nUmsponnen lieb vom lustig griinen Wein;\r\nEin Wiesenplan mit Blumen übersat,\r\nEin schmaler Pfad zum Aehrenfelde geht.\r\nDas kleine Eeld vom ïannenwald umsaumt,\r\nDarin es sich so wonneselig traumt. —\r\nDer Vöglein bunte Schar das Herz erfreut,\r\nDer stille Friedhof ein paar Schritte weit,\r\nEin Bliek in \'s blaue schone Himmelszelt —\r\nWie klein und armlich ist.doch meine Welt.\r\nUnd doch, wenn Abendglocken rufen fromm,\r\nIch müd und hungrig heim vom Felde komm\',\r\nUnd meiner Hütte leiser Rauch entsteigt,\r\nlm Westen flammend sich die Sonne neigt,\r\nMein Kind frohlockend mir entgegenspringt, "\r\nVom Herde traut ein helles Eeuer winkt,\r\nWenn alles athmet süsse Abendruh,\r\nUnd meine Hand die Thüre riegelt zu,\r\nWenn Stern zu Stern am Himmel sich gesellt —\r\nWie gross und herrlich ist doch meine Welt.\r\nMaar het blijft een kleine wereld, waarin zij zich beweegt, eene\r\n"waarin geen breede vlucht mogelijk is, de wereld van h a a r wel,\r\n.zooals in de aangehaalde coupletten, maar vooral van h a a r wee.\r\n\r\nLETTERKUNDIGE KRONIEK. 567\r\nEin Elend, sei \'s auf Erden noch so gross,\r\nïragt doch ein Fünkchen Glück in seinem Schooss.\r\nDoch meines hat selbst dieses nicht besessen!\r\nKann\'s wer ermessen? —\r\nzoo vangt een gedicht aan, en in een ander klaagt zij:\r\nZerrissen bis zur Seele Grund,\r\nAn Hand\' und Füssen todeswund,\r\nZerstampft von harter Eüsse Tritt,\r\nWie ich geduldet, wie ich litt;\r\nWie ich geachzt, geweint, gestöhnt,\r\nWenn mich der böse Feind verhöhnt!\r\nWie bitter traf solch herber Spot,\r\nDas weiss nur Gott.\r\nVan haar lied zegt Johanna Ambrosius:\r\nKein Meister hat es mich gelehrt.. ..\r\nDie Noten hat der liebe Gott\r\nDen Text Natur geschrieben;\r\nen zoo zou men haar liefst als een Datum-zangeres willen beschouwen,\r\ndie, zonder angstig op de keus van het dichterlijk beeld\r\nof van den dichterlijken vorm te letten, zonder iets af te weten,\r\nof zelfs te vermoeden van die worsteling met de taal, waaruit het\r\ngedicht schooner te voorschijn treedt, haar lied zingt, „wie ihr\r\nder Schnabel gewachsen." Maar daarvoor is — al komen er,\r\nvooral in de afdeelingen „Lieder der Liebe* en „Vermischte Gedichte",\r\nverschillende kleine gedichtjes van eenvoudige, smaakvolle\r\nschoonheid, zij het ook niet van gioote oorspronkelijkheid, voor —\r\nde natuurtoon weer niet altijd even zuiver, niet spontaan genoeg.\r\nDe professor, die dezen bundel bijeenbracht, verhaalt ons dat in\r\nde arbeiderswoning van vader Ambrosius aan de beide dochters\r\nna volbrachten arbeid de lectuur van de „Gartenlaube" werd toegestaan.\r\nEn nu is er, jammer genoeg, bij onze dichteres heel\r\nwat van die lectuur blijven hangen. Daaraan althans wijt ik al\r\nde lieve, zoetelijk, conventioneele gedichtjes, in den bekenden\r\nGartenlaube-trant, die een man van fijner smaak dan Karl Schrattenthal\r\ntoont te zijn, had behooren achterwege te laten; daaraan\r\n\r\n568 LETTERKUNDIGE KRONIEK.\r\nook onzuivere niet zelf gevoelde beelden, ter wille van het lieve\r\nrijm neergeschreven, gelijk het in de volgende regels door mij\r\ngecursiveerde:\r\nIch habe dich lieb, so unendlich Heb,\r\nDoch darffst du es nimmer wissen,\r\nNur einmal mocht ich ganz leis\' wie ein Bieb .\r\nIn Schlummer die Hande dir kussen.\r\nEr heeft hier der dichteres iets van het s t e l e n van kussen voor\r\nden geest gezweefd, maar zij miste de kracht om dat uit te\r\ndrukken, en maakte er nu dezen zotten, handenkussenden dief van.\r\nSlechts een zeer enkel gedicht vind ik, waarin Johanna Ambrosius,\r\nden weeken, lyrischen toon verlatend, uit hare onmiddellijke\r\nomgeving grijpend, een beeld teekent dat van directe en juiste\r\nopmerking getuigt, en door soberheid en een gezonden humor treft.\r\nIk schrijf het stukje hier over:\r\nDas süsse Maviechen.\r\nAch Mariechen, süsses Marieehen mein,\r\nAch könntest Du doch mein eigen sein !\r\nWohl sind wir beide bettelarm,\r\nDoch arm zu arm das halt sich warm.\r\nWerde mein Weib, dass ich ein Herz\r\nDoch hab\' für all\' mein Gliick und Schmerz,\r\nSag\' ja und ich bin überreich,\r\nKein König kommt an Gliick mir gleich.\r\nEs braust die Orgel, es lautet die Glock\',\r\nDer Brautigam geht im geborgten Rock,\r\nEr hat keine eig\'nen Stiefel an,\r\nDer junge, schmucke, leichtsinnige Mann.\r\nUnd an seinem Arm in goldigem Haar,\r\nMet Augen heil wie die Sonn\' so klar,\r\nDa hangt Mariechen, die schönste Dirn.\r\nWelch Gliick strahlt von ihrer schneeweissen Stirn!\r\nW^s fragen sie beide nach Acker und Pflug,\r\nSie haben sich nun und das ist genug.\r\nFünf Jahr sind dahin, vier Kinderchen klein\r\nGebracht hat die Störchin Langebein;\r\n\r\nLETTERKÜND IGE KRONIEK. 569\r\nDie Mutter sitzt spat in der Nacht und schafft,\r\nDem Manne erlahmt of\'t die Arbeitskraft;\r\nDenn wie sie sich qualen beim besten Willen,\r\nEs langt doch nicht immer den Hunger zu stillen.\r\nDer Mann wird verdriesslich, geht öfters aus,\r\nDie Kinder weinen nach Brod zu Haus;\r\nMariechen naht auch für fremde Leut,\r\nDie alte Hex Sorg\' sitzt an ihrer Seit\'.\r\nSie schaut mit giftigen Augen umher,\r\nOb nicht was entzwei zu reissen war;\r\nDa kommt der Mann mit tollem Gebraus\r\nTaumelnd um eins des Nachts nach Haus.\r\nIhn argert nun schon die Spinn an der Wand,\r\nEr hebt nach dem fleiss\'gen Mariechen die Hand -—\r\nDer Schlag traf gat, nun noch ein Hieb —\r\nAde, Du Glück, gebaut auf Lieb. — —\r\nDie alte Hex Sorg\' in die Eaust sich lacht,\r\nUnd schleicht sich weiter durch Nebel und Nacht.\r\nWas wimmert so schmerzlich im Sternenschein?\r\nAch Mariechen, süsses Mariechen mein! —\r\nDe laatste indruk dien deze bundel achterlaat is die van diep\r\nmedelijden met de ziekelijke vrouw van onbetwistbare, schoon\r\nbeperkte dichtgaaf, maar die, door die gaaf uit haar sfeer gerukt,\r\nzich ongelukkiger moet voelen dan iemand anders.\r\nBelangstellende vrienden heeft zij in Duitschland vele, die er\r\nop bedacht zijn haar het leven lichter te maken. Mocht zich onder\r\nhen de man van goeden smaak bevinden die uit de groote reeks\r\ngedichten die enkele weet te kiezen en bijeen te houden, welke\r\nin staat zijn aan Johanna Ambrosius en haar dichtwerk iets meer\r\ndan een voorbijgaanden roem te verzekeren.”\r\n\r\n(credits:De Digitale Gids, www.arik.nl (non-OCRed scans of original pages))\r\n\r\nstandardizingsept12svd\r\n\r\nJudgment/evaluation :\r\nPositive\r\nAbout author\r\nNegative\r\nAbout work\r\n"... BUT ...": "From poor field laborer to poet" maar [neg. comment on qualities]\r\n\r\nTaking the author seriously :\r\nnone\r\n\r\nProviding anecdotes about :\r\nnone\r\n\r\nFinancial aspects :\r\nReferring to financial help by others\r\n\r\nComparisons to/mentions of other women authors :\r\nIn negative sense (id.)\r\n- Ada Negri\r\n\r\nComparisons to/mentions of male authors :\r\nnone\r\n\r\nComparisons to other countries :\r\nnone\r\n\r\nGender :\r\nnone'] |
No works found